Willem Jan van de Berg
IMAU

Welcome

Speaking is silver, laughing is gold

This website is in an everlasting construction.

SEES 2015

Van 19 tot 29 augustus 2015 nam ik deel aan de SEES expeditie. Op SEES.nl en talloze andere blogs en facebook kun je allerlei verhalen lezen. Op deze pagina vind je mijn dagverslag in 3 foto's per dag.
17 Augustus | 18 Augustus | 19 Augustus: ready to go!
20 Augustus | 21 Augustus | 22 Augustus
23 Augustus | 24 Augustus | 25 Augustus
26 Augustus | 27 Augustus | 29 Augustus

Zaterdag 29 augustus: Thuis

Na bijna twee weken van huis ben ik weer thuis!
Vrijdag kwam de boot aan en was er in Longyearbyen een afsluitend symposium gehouden. De Noors-Nederlandse samenwerking rond onderzoek werd benadrukt. Vervolgens meldde minister Koenders dat zijn ministerie meer geld gaat geven voor poolonderzoek - maar zijn extra bijdrage is eigenlijk zeer symbolisch.
Na een zeer kort nachtje startte om 3:15 de terugreis. En nu ben ik thuis, bij Willine en Minthe. Dat is toch de plek waar ik hoor.
Daarmee is dit SEES blog ten einde, maar ik beloof: bij de volgende reis blog ik weer.
Tot ziens, Willem Jan!

Donderdag 27 augustus: Gletsjerdag!

Vandaag waren we in de Hornsund. Eerst hadden we een Zodiac cruise door de Burgerbukta. Bijna alle gletsjers hier eindigen in de zee en bijna alle gletsjers trekken zich razendsnel terug. Desalniettemin, het landschap is hier adembenemend.


Een knisperend ijsblok voor in onze drankjes.


Poolse wetenschappers varen voor het front van Storbreen langs. Ook z'on gletsjer die hopeloos hard terugtrekt.


Op de laatste plek mochten we twee uur lang vrij wandelen, binnen de gestelde grenzen gestelt door de gidsen. Ik was niet helemaal lekker, ik heb twee uur lang met dit uitzicht in het gras geslapen. Wel een ontspannen afscheid van de natuur.

Woensdag 26 augustus

Vandaag waren we in voor het laatst op Edgeøya, nu op de zuid-oost punt. Vanwege ijsberen konden we niet aan land, dus bleef het bij rondvaren in een Zodiac. De beroemde walvisblubberovens konden we niet vinden, we zagen wel:


Een jonge stern die gevoerd werd.


Een van de drie ijsberen die in de omgeving waren. Deze ging na een korte wandeling poseren.


De ijsbeer koos daar wel een erg mooi plekje voor. De ijsbeer zit tussen de muts en de veer.


Op deze plek was er ook een grote walrussenkolonie met jongen. Dit is een foto van een volwassen mannetje dat kort langs de boot zwom.
Nu zijn we weer op weg naar huis. Onderweg zijn we al weer (zucht ;-) verschillende walvissen tegengekomen maar daar heb ik geen foto van proberen te maken. Morgen zijn we in Hornsund en vrijdagochtend weer terug in Longyearbyen.

Dinsdag 25 augustus

Vandaag (of eigenlijk gisteren) heb ik een lange wandeling over de zuid-west punt van Edgeøya gemaakt. We kwamen 'allemaal hele mooie dingen tegen', zoals pomorensites, walvisbotten en speciaal voor onze rendieronderzoeker hier op de foto, rendieronderkaken. Nog een paar foto's:


Boterbloemen (als ik het goed onthouden heb)


Een gecrash zeilschip (met en zonder touristen)


En een groepje wetenschappers die een sedimentkern uit een klein meertje halen.


In het avondlicht vertrekt een Zodiac om de laatste wetenschappers aan boord te halen.

Maandag 24 augustus

Ik was van plan om wat te schrijven over hoe het hier aan boord gaat. We zijn met ongeveer 50 wetenschappers, dan nog een tiental wetenschapsbeleidsmakers, wat journalisten en een politica, en tenslotte nog 20 of 30 toeristen. Dat geeft een eigen dynamiek. De wetenschappers willen hun werk doen, de ene heeft een exacter plan dan de ander. Maar over het algemeen hebben wij de wetenschappers tijd en middelen (zodiacs) nodig of willen we op bijzondere plekken zijn. Tot nu toe gaan er elke dag eerst wetenschappers van boord, de toeristen moeten dus wachten. Dat lijkt een lastige balans - wie is er aan boord het belangrijkst? - maar tot nu toe gaat het goed. Ik denk dat de belangrijkste reden dat dit werkt is de interactie tussen toeristen en wetenschappers. Vaak kunnen wij wetenschappers uitleggen wat we doen en waarom, en soms kan dit zelfs in het veld. Er is dus kennisoverdracht en dat maakt het wachten goed.
Ik ben dus nu ook toerist, maar dan een die er niet voor betaald heeft en misschien ook niet voor dit soort cruises zou kiezen. Dat wachten en dat dicht op elkaar leven is niet altijd iets voor mij. Ik wil gewoon opstaan, eten, gaan,... maar dat gaat niet. Vanochtend was er eerst mist, daarna een ander cruise schip dat onze landingsplek claimde en vervolgens een beer op het land en zeeijs. We konden niet anders doen dan wachten en buiten door de mist kijken. Maar ik mag niet klagen want ik ben toch gratis, onder werktijd, in een fantastische omgeving. En na vanmiddag zal ik ook niet klagen.


Vanmiddag hebben we vanuit de zodiac een drieteenmeeuwkolonie bekeken. Fijn, interssant, niet echt mijn ding maar al die vogels zijn wel indrukwekkend. We konden niet aan land, er was ergens een beer gezien maar on-site was deze weg. Daarna voeren we naar het einde van Freemanbreen en daar ging mijn hart wel sneller van kloppen :-)

Deze foto heb ik gemaakt toen we weer wegvoeren. Van dichtbij is het bijzonder indrukwekkend maar bijna niet fotografeerbaar. Mijn dag was bij deze al goed.
Maar het werd nog beter. Op weg naar deze locatie kwamen we een zwemmende ijsbeermoeder met twee jongen tegen. Regels verbieden om achter een zwemmende ijsbeer te gaan, dus ze verdwenen snel weer uit het zicht. Desalniettemin, na het passeren van onze boot klommen ze op een ijsschots en kon ik deze foto maken:

En na het bezoeken van Freemanbreen waagden we nog een extra poging om die ijsbeer op het land te vinden. En zo waar, deze liep langs de rand door de toendra. Leuk vond die ijsbeer al die bootjes met toeristen niet. Maar wij (en ik ook) hebben uitgebreid foto's en filmpjes gemaakt. Mijn dag als toerist was dus bij deze echt goed.

En zonder zoom:

Zondag 23 augustus

Wat moet ik over zondag vertellen? Het was een dag als vele andere, dus niet echt een zondag. Daarnaast, mijn leven hier als toerist vind ik zelf eigenlijk helemaal niet zo interessant. Anyway:
Gedurende de nacht was het zeeijs naar ons toe gewaaid. Zodra de boot weer ging varen, gaf dat wel wat activiteit rond de boot. Zeeijs dat door het schip aan de kant wordt geduwd, schept soms kleine visjes. Verschillende soorten meeuwen cirkelden rond de boot om deze ongelukkige visjes nog ongelukkiger te maken. Met wat geduld heb ik deze stormvogel beeldvullend kunnen fotograferen.


Vanwege het zeeijs konden we niet op de geplande locatie aan de zuidkant van barendsoya landen. We zijn uitgeweken naar een locatie aan de noordkant van het eiland. Het weer was een beetje guur: een paar graden boven nul, weinig zicht en veel wind. Niet echt ideaal om veel stil te staan en in detail ergens naar te kijken. (raad eens wat we voornamelijk deden). Ik was dus ook een heel klein beetje blij dat de 'meertjes-wetenschappers' een handje nodig hadden om hun spullen weer terug naar de landingsplaats te brengen.


's Avonds voeren we via Negribreen terug naar Kapp Lee. Negribreen heeft het langste ijsfront van Spitsbergen, en deze 20 km zijn bijzonder indrukwekkend. (Het is echt wel leuk om mee te varen hoor :-) Het front is ongeveer een tiental meters hoog, dus wel bijzonder moeilijk als geheel te fotograferen. Deze foto is maar een detail.

Aan de westzijde van het ijsfront waren recent ijsbergen afgebroken, dus er lagen veel grote en kleine ijsfragmenten in het water. Omdat dit ijs van een serieuze gletsjer kwam, zat er in het ijs samengeperste lucht. Deze lucht kwam uit het smeltende ijs vrij, en dat klinkt als een knappend haardvuur.


Deze foto had ik zaterdag al gemaakt, maar ik vind 'm erg mooi.

Zaterdag 22 augustus

Nou, hij staat. We hebben ons best gedaan om het weerstation zo goed mogelijk te installeren. De tijd zal leren of alles goed en strak is neergezet. Voor nu weten we dat de data binnenkomt en er goed uitziet.


Het is wel grappig om te zien dat hoe het echt ging, niet helemaal exact terugkomt in de media. Bijvoorbeeld, toen we van de boot vertrokken, moest het allemaal even snel-snel. We hadden onze gps met de geolocaties nog niet direct aanstaan en we vertrokken in de mist. Het duurde dus een minuut of vijf voor we doorhadden dat we op weg waren naar de verkeerde gletsjer... We gaven de zodiac bestuurster de juiste GPS locatie had en daarna waren we er zo. We hadden het geluk dat de zodiacs ongeveer recht onder de gletsjer aan land konden. Dat scheelde ons een boel geploeter door modderig terrein en maakte de kans een stuk kleiner dat we onverwachts ijsberen tegen zouden komen. De wandeling er naar toe ging makkelijk, het ijs was bijzonder goed begaanbaar en we kwamen snel bij de plek dat we het weerstation wilden plaatsen.


De oefening van het installeren had wel zin, we wisten nu wat we moesten doen en hoe we kleine problemen konden ondervangen. We hadden alle tijd en we wilden het precies doen, dus na drie uur waren te koud maar tevreden.
Het handige van de nieuwe IWS van het IMAU is dat je niet alleen (bijna-direct online kunt zien wat het station meet, maar ook bij de AWS via een bluetooth verbinding:


Nog een paar laatste film/fotoshots voor ons archief en het nieuws en we konden weer weg.

(En omdat ik een stoomboor droeg, had ik geen goede camera mee. Helga van Leur, bedankt dat ik je foto's mag gebruiken.)

Vrijdag 21 augustus

Vandaag zijn we de hele dag bij Kapp Lee geweest. Dit is voor de expeditie een belangrijke locatie, hier heeft het station gestaan waar vandaan het Nederlandse onderzoek op Edgeøya werd uitgevoerd. Het nederlandse gebouw is weg, wat er nog staat zijn de eerdere bouwsels.


Vanaf deze basis heb ik met een groep een wandeling door de omgeving, een groene toendra die hier in het avondlicht fantastisch rood kleurt. Wat je op deze foto niet kan zien, is dat op de helling in de verte een ijsbeer loopt:


Dus die heb ik ook maar weer gezien:-) De ijsbeer was gelukkig ver weg, maar net dichtbij genoeg om een beetje op de foto te zetten.
Vandaag was leuk, maar morgen wordt belangrijk. Dan gaan we, als alles meezit, onze AWS (automatic weather station) installeren op Ulvebreen. Maar eerst snel slapen. De zon is net niet onder ondanks het feit dat het nu 1 AM is.

Donderdag 20 augustus

Ik wist dat ik gevoelig kon zijn voor zeeziekte, maar ik wist het niet zeker. Dus ik ging aan boord en dacht, 'ik zie wel hoe het loopt'. Nou, dat was snel duidelijk, ik zag groen en het liep niet. Eerst was er de safety drill, daarna het diner wat me goed smaakte. Vervolgens wist ik vrij snel dat ik voor een wat efficientere voedselopname voortaan beter moet kauwen.
Gelukkig zijn er deze plakkers en ik behoor nu tot de groep die 'm heeft. Het is nu 7 uur 's ochtends en het feit dat ik dit kan schrijven zonder misselijk te worden, geeft aan dat ze heel goed helpen. Thanx doc!


SEES is ook vertellen over het onderzoek van het IMAU en over het weerstation dat we gaan plaatsen. Omdat een wandeling op het vasteland vlak bij de zuidpunt van Spitsbergen niet doorging vanwege hoge zee, kon Stefan ons plan binnen het grotere geheel uitleggen. Het werd wel een presentatie met een pauze: halverwege kwam er een call dat er walvissen gezien werden. Dus die zijn ook weer van mijn bucket list.

Woensdag 19 augustus: ready to go!

Vandaag vertrekken we! Met onze officiele jassen en naamplaatjes. Ja, het ziet er heel professioneel uit. Helaas heeft niet iedereen een jas kunnen krijgen.


Ik heb vandaag nog even rondgelopen in de cocon van Longyearbyen. Ver kun je niet vanwege het ijsbeer gevaar. Gelukkig kun je net een stukje het grote Adventdalen in kijken. Ook hier zijn de resten van vroegere mijnbouw alomtegenwoordig.


We varen rond op de Ortelius, een boot bedoelt om toeristen rond te varen bij Antarctica en in het Arctisch gebied. Deze keer gaan er 50 eigenwijze wetenschappers mee. Op dit moment hebben we nog goede bewaking:-)
Ik moet eerlijk zeggen dat ik niet weet wat ik kan verwachten op de boot. Is er luxe, is het spartaans? We zullen het zien. Uiteindelijk gaat het niet om de luxe maar om de natuur - en om het onderzoek. Dus een van de eerste dingen die ik wil weten is of de kisten met het weerstation aan boord zijn.


Elke keer als we aan land gaan, doen we dat met dit soort rubber bootjes, Zodiacs. Vandaag moet iedereen ook met de Zodiac naar de Ortelius. Het is vast een goede oefening voor de keren dat het water niet zo vlak is en de wind niet zo zwak. Maar het aan boord brengen van 100 mensen en alle bagage zal vast geen 5 minuten duren...


Goodbye!

Dit is het laatste blog vanaf land. Vanaf vanavond zit ik aan boord. Er is internet, maar hoe goed en hoe snel dat is, dat weet niemand. Dus als je niets meer hier leest, dan is het dus heel slecht internet. Ik hoop dat het meevalt en dat er ook morgen weer een bericht op staat.
terug naar boven

Dinsdag 18 augustus

Vandaag hebben we een tochtje over de twee gletsjers vlak bij Longyearbyen gemaakt. Het was niet zo mooi weer, af en toe wat regen. Regen is een beetje bijzonder op Spitsbergen want het is eigenlijk een tamelijk droog gebied. Enkele gebieden nagelaten valt er op Spitsbergen minder dan de helft van de neerslag die er per jaar in Nederland valt. Door de regen en het warme weer was er veel water op de gletsjer, dus het was goed dat we crampons (spikes) onder onze bergschoenen hadden. Dan glij je minder makkelijk uit (maar dan nog lukt het me om uit te glijden...) Voor we er oog voor heeft: met deze gletsjer gaat het niet goed. Je kunt aan de vorm zien (zeer afgeplat uiteinde) dat de gletsjer zich zeer snel aan het terugtrekken is.


Op Spitsbergen kun je bijna niets doen als je niet zelf kunt schieten of als je geen gids bij je hebt. Buiten het dorp is de zeer kleine kans toch te groot dat je een ijsbeer tegen komt. Ongewapend een ijsbeer tegenkomen is toch echt iets te veel spelen met je leven. Hopelijk zien we tijdens de vaartocht wel een ijsbeer - maar wel graag vanaf de boot.

De laatste foto moet ik nog krijgen, maar vooraf zo'n expeditie probeer je iedereen ook een beetje te leren kennen en start het netwerken. Je moet het de komende 10 dagen maar met elkaar redden. Iedereen komt er met zijn eigen doelen en dat zou potentieel kunnen conflicteren. Daarnaast, met zoveel verschillende disciplines valt er ook wat van elkaar te leren. Iedereen heeft een andere manier van werken, andere lijstjes van wat hij zou willen begrijpen of ontdekken en specifieke kennis van de natuur/ecologie/geschiedenis/geologie/... van Spitsbergen.
terug naar boven

Maandag 17 augustus

Vandaag zijn we (Stefan Ligtenberg en ik) aangekomen in Longyearbyen, Spitsbergen. Voor iedereen buiten Nederland, Svalbard dus. Spitsbergen was eerst nuttig voor de walvisvaart, daarna voor de steenkoolmijnen. Het gebouw op de voorgrond is een oude steenkoolmijn. Langzaam in verval, alles wordt net genoeg onderhouden zodat nieuwsgierige toeristen niet verongelukken. Deze foto geeft wel een beetje het doel van deze reis weer: Wat is de invloed van de mens op zo'n kwetsbare omgeving als Spitsbergen?


Ons onderzoek gaat over het klimaat en gletsjers van Spitsbergen. Hoe veranderen deze in een warmer wordend klimaat? Zoals je op deze foto ziet, er is bijna geen sneeuw meer te zien. Het gaat niet goed met de gletsjers op Spitsbergen, ze krimpen allemaal tamelijk snel.


Vandaag hebben we het dal verkend waar Longyearbyen ligt - meer dan dit kan ook niet buiten dit dal wordt de kans te groot dat je een ijsbeer tegenkomt. We deden dit samen met Udo Prinsen, die foto's maakt van zonnebanen. Dit doet hij met kleine busjes met daarin fotopapier. In de busjes zit een klein gaatje en zo wordt het papier langzaam belicht en worden de zonnebanen zichtbaar. Een aantal weken geleden heeft hij op verschillende plekken rond Longyearbyen busjes opgehangen, vandaag haalde hij een aantal van deze weer op.
terug naar boven