Intelligent Ontwerp of Liefhebbende God?
... as for knowledge, it will lose its meaning. (1 Kor 13: 8b)

ID onder vuur

De Intelligent Design (Intelligent Ontwerp; afgekort ID) beweging staat tegenwoordig van verschillende kanten onder vuur. Evolutionisten doen de ideeën van ID vaak af als een nieuwe vorm van creationisme (overigens mijns inziens een onjuist argument, in meer dan één opzicht), en veel kerkgangers uiten hun zorg, dat ID een nieuwe vorm van evolutionisme is. Op andere pagina's op deze website heb ik geschreven over deze beweging, wiens ideeën mij veelal erg aanspreken.

Ontwerp zonder ontwerper

Het boek Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp?, onder redactie van Cees Dekker, Ronald Meester en R. van Woudenberg heb ik dan ook met veel interesse gelezen. Eén van de hoofdstukken in dit boek, geschreven door Ronald Meester, was getiteld: Ontwerp zonder ontwerper. De ideeën in dat hoofdstuk spraken mij niet aan, en ik wil hier bespreken waarom niet. Meester gaat uit van de ID-gedachte: dat intelligent ontwerp de grondslag is van de schepping, zowel schepping van het universum, met natuurwetten en natuurconstantes, als van het ontstaan van de diversiteit van de soorten (planten en dieren). Hij gelooft echter niet in een Schepper - de intelligentie achter het design blijft bij hem iets abstracts. Met een persoonlijk God, en al helemaal een God, waarmee een mens door middel van gebed een relatie kan hebben, heeft hij niets op.

Op de website van American Association for the Advancement of Science, een organisatie van (voornamelijk Amerikaanse) wetenschappers die uitgaat van evolutie, staat dat er veel wetenschappers zowel overtuigd Christen als evolutionist zijn. Christen en creationist, Christen en ID-er, en Christen en evolutionist, dat zijn dus bestaande combinaties. Atheïst en evolutionist - die combinatie komen we in de Westerse wereld ook veel tegen. Maar atheïst en aanhanger van Intelligent Design, dat bestaat dus ook.

Het beste deel

In de Bijbel staat het verhaal van Martha en Maria. Twee zusters, bij wie Jezus op bezoek is. Martha is druk bezig met van alles en nog wat te regelen en te verzorgen; Maria maakt van dit unieke moment dat Jezus op bezoek is gebruik door aan zijn voeten te zitten en naar Hem te luisteren. Als Martha zich beklaagd over de inactiviteit van haar zuster, zegt Jezus dat Maria het beste deel gekozen heeft. In de discussie rond evolutie en schepping is er, denk ik, ook een beste deel. Dat beste deel is de Schepper, en dan is het van minder belang welke theorie we kiezen hoe Hij geschapen heeft: met evolutie, met ID, of door een creatie in letterlijk zeven dagen, of nog weer anders.

Een prachtig lied

In het Liedboek voor de Kerken, waar veel van de Nederlandse kerken uit zingen, staat een prachtig lied (nr 487), met een tekst van Huub Oosterhuis. Het eerste couplet gaat als volgt:
De Heer heeft mij gezien, en onverwacht
ben ik opnieuw geboren en getogen.
Hij heeft mijn licht ontstoken in de nacht,
gaf mij een levend hart en nieuwe ogen.
Zo komt Hij steeds met stille overmacht
en zo neemt hij voor lief mijn onvermogen.
Het lied geeft op een poetische manier weer wat er kan gebeuren met iemand die God in zijn leven ervaart. Je kan merken dat je leven nieuw, en vernieuwd wordt; je kan ervaren hoeveel God van je houdt; en je kan merken hoeveel God je steunt en helpt in moeilijke periodes in je leven. En, terwijl God je onvermogen voor lief neemt (nog net zoveel van je houdt, ondanks je tekortkomingen), helpt Hij je ook om die tekortkomingen te boven te komen, met vallen en opstaan. Zo heeft God mij geholpen, en helpt hij me, om los te komen van mijn verslaving van het spelen van computerspellen. (Waar voor veel mensen, computerspellen een simpele en onschuldige vorm van ontspanning zijn, was het voor mij te sterke kracht, die ongezonde vormen aannam.)

Sommige moderne theologen geloven niet meer in een persoonlijk God - in het feit, dat wij een relatie met God kunnen hebben, Hij onze gebeden hoort, enz. Veel van hun zullen vast wel dit prachtige lied soms in een kerkdienst gezongen. Ik vraag me af of ze zelf ervaren hebben wat het lied zegt. Misschien wel niet, want wat voor slecht geheugen moet je hebben om Hem te vergeten, nadat Hij jou gezien heeft, en je Hem en Zijn liefde hebt ervaren in je leven? Wat jammer, als je zo dichtbij bent, maar toch zo ver weg van die relatie met God. Wat jammer, voor iemand als Ronald Meester, als je niets hebt met een persoonlijke God. Ik zou het leven niet meer zonder God willen, en als ik het niet goed uitgelegd heb waarom, dan beschrijft het lied het wel goed.

Als ik de liefde niet had

Een van de mooiste en bekendste stukken uit de bijbel is het dertiende hoofdstuk van de eerste brief aan de Korintiers. "Als ik de liefde niet heb, dan ben ik niets", is de samenvatting. Zelfs al heb ik allerlei bovennatuurlijke gaven, of al geef ik alles weg wat ik heb en offer ik zelfs mijn leven, als ik geen liefde heb, dan ben ik, en baat het mij niets, schrijft hij. In vers twee: "... en ik weet alles wat er kan geweten worden ..., maar ik heb de liefde niet, dan ben ik niets". Dat geldt ook voor de vragen rond schepping en evolutie. Al weet ik precies hoe alles tot stand gekomen is, al is mijn verklaring voor het ontstaan van de verschillende soorten dieren en planten precies de juiste, waar is dat goed voor als ik de liefde niet heb. Die liefde, waar Paulus het over heeft, gaat denk ik drie kanten op: van God naar ons, van ons naar God, en tussen mensen onderling.

En U?

Ik weet niet of iemand dit leest, en zo ja, wie. Misschien kent U God al, misschien niet. In het laatste geval: het is mogelijk om Hem te leren kennen; door wat Jezus Christus voor ons gedaan hebt. Gewoon tegen God zeggen dat U hem wil leren kennen, zou ik zeggen. Hij hoort U, waar U ook bent.

Ik noemde boven vijf groepen: Christen en creationist, Christen en ID-er, Christen en evolutionist, atheist en ID-er, en atheist en evolutionist. Naast andere religies, is er nog een groep, waar ik in het verleden ook wel bij heb gehoord, moet ik bekennen. Je kan op zich allerlei bijbelse leerstelling voor waar aannemen, waaronder de schepping in 7 dagen, maar verder niets met je religie in je leven doen, en geen relatie met God hebben. Dan ben je voor praktisch gesproken misschien wel atheïst en creationist. Tijd om uit te strekken naar de liefde van en voor God. Vraag Hem maar of hij je opnieuw geboren en getogen wil laten worden.

Hans Bodlaender, 22/26 juni 2006